BIST 100 yılın son 5 gününde zirvede kalmak isteyebilir
Bugün 25 Aralık günü ve tüm Avrupa ve ABD piyasaları noel tatili nedeniyle kapalı olacak. Açık olan borsalardan Japonya % 0.1 düştü, Çin % 0.2 yükseldi. BIST’de yabancı kurumlar olmadığından işlem hacmi yılın en düşüğünde olabilir. Örneğin geçen yıl BIST100’de hacim 25 Aralık'ta 1.90 milyar TL'ye 26 Aralık'ta 1.66 milyar TL'ye gerilemişti. Biz de bu fırsatla "neden noeli bazıları bugün, bazıları 7 Ocak'ta kutluyor"u anlatalım:
-Roma'nın ilk takvimi 304 günlüktü ve 10 aya bölünmüştü. Aylardan dördü 31 gün, altısı 30 gündü. Kış mevsiminin ayı yoktu. Yılın ilk ayı 31 gün çeken Martius (bizim Mart) ayıydı.
-Roma’nın ikinci kralı Numa M.Ö. 700 yıllarında 10 aylık takvimi 12 aya çıkardı. Eklenen iki ay kış mevsimine rastlıyordu. Bu iki aydan birincisine barışın ve çiftçiliğin tanrısı Janus’un adına izafeten Januarius adını verdi, diğerine o tarihlerde Etrüsk Tanrısı Februu adına yapılan geleneksel ‘Februa’ (arınma) ayinine izafeten Februarius dedi. Böylece Şubat; temizlenme, arınma ayı oldu.
-Ancak Mısırlılar bir seneyi 365 gün olarak hesaplayıp on iki aya bölmüşlerdi bile. Jul Sezar, MÖ 47de Kleopatra'dan ünlü Mısırlı astronomi bilgini Sosigenes'in Roma için yeni takvim yapmasını istedi. Sosigenes, 365 gün 6 saatlik takvimi yaptı. Her yıldan 6 saat artınca 4 yılda bir takvime 1 gün eklenerek artık yıl olacak. Artık olmayan yıllarda ise yılın son ayından 1 gün çıkarılmıştır. (Bu da o dönemde yılbaşı mart olduğundan dolayı şubat ayının artık yıllarda 30, diğer yıllarda ise 29 güne çekilmesine sebep olmuştur) Sezar, takvim düzenlemesini yaptığı için temmuz ayının (Quintilis ayı) ismini değiştirerek kendi adından gelen July ismini vermiştir. (Niye Temmuz? Çünkü doğduğu aymış) MÖ 46’da yeni takvimin devreye girmesi şerefine yeni yılı karşılama kutlamaları düzenleyen Julius Sezar, yılbaşı kutlamalarının kaynağı olmuştur. Gerçi Mart başı ama sonra normale dönecek.
-Ancakkk, Sezar’dan sonra artık yılı 3 yılda bir yaptıklarından 40 yıl boyunca 3 gün kayma meydana gelmiş ve MÖ 8 de Augustus,12 yıl boyunca artık yıl uygulamasını durdurarak bu kaymayı düzeltmiştir. Takvim düzenlemesini yaptığı için July'den sonraki aya (Sextilis ayı) kendi ismini vermiş ama 30 gün olmaması için son aydan 1 gün alıp eklemiştir. Böylece Agustus 31, Şubat 28 oldu.
-525 senesinde Papa Dionysus, Hazret-i İsa’nın o zamana kadar belli olmayan mîlâdını, yani doğum yılını, 754. Roma yılı olarak tespit etti ve “Efendimizin (İsa’nın) Yılı” anlamına gelen Latince Anno Domini (kısaltması AD bizde MS) kavramı ortaya attı. Bu ise MS 1 senesine tekabül eder. Sıfır yılı, saygısızlık olmasın diye derler ama aslında o zaman Avrupa’da sıfır bilinmediği için atlanmıştır. Şu andaki haliyle sıfır sayısının kullanılmasını sağlayan kişi M.S. 780’de Orta Asya Türk dünyasının merkezlerinden Hive’de doğup yetişen matematik ve gökbilimci Hârizmî’dir -ki batıda Algoritmi olarak tanınır.
-Jülyen takvimi ile güneş takvimi arasında var olan yıllık 10.5 dakika fark nedeniyle 1582'ye kadar 10 günlük bir sapma meydana geldi. (Sürenin 365 gün, 5 saat, 49 dakika 12 saniye olduğu hesaplanmıştı.) Clavius ve Johannes Kepler tarafından doğrulanan bu sapma Clavius'un tavsiyesi sonucu Jülyen takvimine 10 günlük bir ilave yapılmasıyla düzeltildi. Papa 13.Gregorius'ün onayı ile 4 Ekim 1582 Perşembe'den hemen sonra 15 Ekim 1582 Cuma tarihine geçilmiştir. Bu takvime papaya hürmeten Gregoryan Takvim denilmiş olup, batı ülkelerince hızlı kabul görmüş ancak Doğu Hristiyanları arasında kabulü birkaç yüzyıl sonra gerçekleşmiş, Yunanistan da ise 1923 tarihinde gerçekleşmiştir. Günümüzde fark 13 güne çıkmıştır.
-Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 7 Ocak'ı Noel olarak kutlarlar. (24 Aralık+13 gün) Aynı şekilde 1 Ocakta yeni yılbaşı kutlanırken, 13 Ocakta eski yılbaşı kutlanmaktadır.
STRATEJI
Ralliyi sürdüren BIST 100 Endeksi; 20 Kasım’da 108 bini, 5 Aralık’ta 109 bini 12 Aralık’ta 110 bini 13 Aralık’ta 111 bini, 23 Aralık’ta 112 bini, 24 Aralık’ta 113 bini gördü. Endeks yılın son 5 gününde zirvede kalmak isteyebilir.
Yunus KAYA
Araştırma Müdürü
Kaynak: Alnus Yatırım Menkul Değerler
Hibya Haber Ajansı
