Haftalık bülten

Haftanın ilk günü OPEC ve OPEC dışı bazı ham petrol üreticisi ülkelerin aldığı karara göre OPEC grubu, günlük ham petrol üretim miktarını 10 milyon varil azaltacağını bildirdi ve söz konusu kesinti, örgütün en büyük kesintisi olarak tarihe geçti. Brent tipi Petrol fiyatları arz kısıntısından sonra varil başına 33 dolara kadar yükselirken sonrasında kısıntının yetersiz kalacağı düşüncesiyle 30 doların altına geriledi. IMF, "Küresel Ekonomik Görünüm” raporunda bu yıl %3,3 olan küresel ekonomik büyüme tahminini virüs salgınının etkisiyle %3 daralma yönünde revize ederken Türkiye için %3,0 büyüme olan tahminini de %5,0 daralma şeklinde revize etti. IMF’in açıklamalarından sonra küresel borsalarda resesyon endişesiyle satış baskısı oluştu. ABD’nin ekonomik verileri koronavirüs nedeniyle tehlike sinyalleri verdi. ABD’de sanayi üretimi mart ayında %4,0 düşüş olan beklentilerin de üzerinde %5,4 düşerek 1946’dan bu yana en büyük düşüşü yaşadı. İşsizlik maaşı başvuruları ise 11 Nisan’da sona eren haftada beklentilerin altında, 5,24 milyon oldu. Böylelikle dört haftada işsiz kalan sayısı, 22 milyon 25 bine ulaşarak Amerika’nın toplam işgücünün %14’üne ulaştı. Yurt içinde ise TÜİK tarafından açıklanan sanayi üretimi verisi şubat ayında aylık %1,2, yıllık %7,5 arttı. Veride henüz Covid-19 baskısı net olarak görülmemekle birlikte ilerleyen aylarda daha net hissedilecektir. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre bütçe gelirleri martta geçen yılın aynı ayına göre %12,7 azalarak 47 milyar 443 milyon lira, bütçe giderleri %15,6 artışla 91 milyar 162 milyon lira olurken merkezi yönetim bütçesi 43 milyar 719 milyon lira açık verdi. BİST100 Endeksi hafta içinde 94.602 seviyesine kadar gevşerken 98.000 seviyelerinde tutunma çabasıyla haftayı %1,77 primle 98.180 seviyesinden tamamladı. Virüs kaynaklı küresel risklerin ve belirsizliklerin artması nedeniyle TL’deki değer kaybı bu hafta da devam etti. Dolar/TL 6,96 seviyesini test ederken Euro/TL 7,57 seviyesinin üzerini gördü. Euro/Dolar paritesi 1,08-1,10 dar bandında işlem gördü. Bulunduğumuz haftada altının onsu 1.748 seviyesine kadar çıkarken gram altın rekor üstüne rekor tazeleyerek 387,64 seviyesine kadar yükseldi. Perşembe günü TCMB tarafından açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 3-10 Nisan haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 182,5 milyon dolar hisse senedi ve 328,2 milyon dolar repo dahil DİBS satışı gerçekleştirdi. Aynı dönemde yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 417 milyon dolar artarak 118.764 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 518 milyon dolar artarak 76.320 milyon dolara yükseldi. Haftaya 600’ün altında başlayan Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 640 seviyelerine kadar yükseldi.

Haftanın ilk gününe negatif başlayan ve seans içinde artıya geçerek 97.312 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi seansı %0,07 azalışla 96.399 puandan tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi haftanın ilk gününe %12,50, 10 yıllık tahvil faizi %14,03 seviyesinden başladı. ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,729 seviyesinden açıldı. Dolar/TL haftayı 6,72, Euro/TL 7,35 seviyelerinden açtı.

OPEC ve OPEC dışı bazı ham petrol üreticisi ülkelerin aldığı karara göre OPEC grubu, günlük ham petrol üretim miktarını 1 Mayıs'tan 30 Haziran'a kadar 10 milyon varil azaltacak. Kesinti miktarı 1 Temmuz-31 Aralık tarihlerinde 6 ay boyunca günlük 8 milyon varil, 1 Ocak 2021 ile 30 Nisan 2022 arasındaki 16 ay boyunca ise günlük 6 milyon varil olarak uygulanacak. Anlaşma kapsamında Suudi Arabistan günlük ham petrol üretimini 12 milyon varilden 8,5 milyon varile düşürerek 3,5 milyon varil azaltırken Rusya ise günlük ham petrol üretimini 10,3 milyon varilden 8,5 milyon varile düşürerek 1,8 milyon varil azaltacak. Söz konusu kesinti, uygulanmaya başladığı tarihten itibaren örgütün en büyük kesintisi olarak tarihe geçecek.

IMF’nin 25 üye ülkeye acil borç yardımı sağlayacağı bildirildi. En yoksul ve kırılgan ülkelerin IMF borç yükümlülüklerini gelecek 6 ayda karşılaması için hibe sağlanacağını bildiren Georgieva, bunun ülkelere finansal kaynaklarını acil tıbbi ve diğer yardım çalışmalarına yönlendirilmesine yardımcı olacağını aktardı.

SPK, COVID-19 kaynaklı risklerin yönetilmesi ve finansal istikrarın korunmasına yönelik sermaye piyasası kurumlarının yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı Döviz diğer bacağı TL olan ve vadede TL alım yönünde gerçekleştirecekleri para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemlerinde bazı değişiklikler yaptığını duyurdu.

TÜİK tarafından açıklanan sanayi üretimi verisi şubat ayında aylık %1,2, yıllık %7,5 arttı. Sanayinin alt endeksleri incelendiğinde Şubat ayında. imalat sanayi sektörü endeksi yıllık %8, aylık %1,6 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yıllık %4,4, aylık %1,3 arttı. Madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre %1,7 artarken, aylık %5,8 düştü. TÜİK’in dün açıkladığı bir başka veri ise Perakende satış Şubatta aylık %1,4, yıllık %10,6 artarken perakende ciro yıllık %21,8 arttı.

TCMB tarafından açıklanan Şubat 2020 ödemeler dengesi verilerine göre Türkiye'nin cari işlemler hesabı şubatta 1,23 milyar dolar açık verdi. Cari işlemler dengesi geçtiğimiz yılın aynı ayında 117 milyon dolar açık vermişti. 12 aylık cari fazla ise 6 milyar 1287 milyon dolar oldu.

Salı günü IMF, "Küresel Ekonomik Görünüm” raporunda bu yıl virüs salgınının etkisiyle %3,3 büyüme olan küresel ekonomik büyüme tahminini %3 daralma olarak revize etti. 2021 büyüme beklentisi %3,4'ten %5,8'e yükseltildi. IMF Türkiye'nin bu yıl %3,0 büyüme olan tahminini %5,0 daralacağı yönünde revize etti. Türkiye’nin 2020 ve 2021 TÜFE beklentisini %12,0 (önceki %12,6), işsizlik beklentisini 2020 için %17,2 (Önceki %13,8), 2021 için %15,6, cari işlemler/GSYH beklentisini 2020 için %0,4 (Önceki -%0,6), 2021 için -%0,2 olarak revize etti.

Resmi Gazetede yayımlanan, 2404 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’na göre Türkiye'de yerleşik şirketler tarafından yurt dışında organize sanayi bölgeleri kurulabilecek ve bu bölgeler için eğitim ve danışmanlık ile kredi destekleri sağlanabilecek.

Çarşamba günü ABD’de sanayi üretimi mart ayında %4,0 düşüş olan beklentilerin de üzerinde %5,4 düşerek 1946’dan bu yana en büyük düşüşü yaşadı. Kapasite kullanım oranı %74 beklenirken %72,7 oldu. İmalat sanayi üretimi de %4,2 düşüş beklenirken %6,3 düştü. Ayrıca ABD hükümeti, Covid-19 krizinden dolayı ortaya çıkan istihdam maliyetlerini karşılamak için havayolu endüstrisine 25 milyar dolar enjekte etmeyi kabul etti. ABD perakende satışlar mart ayında, koronavirüs kaynaklı talepte yaşanan düşüş nedeniyle bir önceki aya kıyasla %8,7 ile rekor seviyede düşüş kaydetti. Beklenti %8 düşüş olması yönündeydi. Satışlar yıllık bazda ise %6,2 düştü.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre bütçe gelirleri martta geçen yılın aynı ayına göre %12,7 azalarak 47 milyar 443 milyon lira, bütçe giderleri %15,6 artışla 91 milyar 162 milyon lira olurken merkezi yönetim bütçesi 43 milyar 719 milyon lira açık verdi.

Son torba yasaya eklenen madde ile Türkiye Varlık Fonu, koronavirüs nedeniyle zor duruma düşen şirketleri satın alabilecek veya bunlara ortak olabilecek.

TÜİK verilerine göre mart ayında Türkiye genelinde, bir önceki yılın aynı ayına göre %3,4 artışla 108.670 adet konut satıldı. Satış şekillerine göre ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %90 artarak 43.329, diğer satış türleri ise %20,6 azalarak 65.341 oldu. Satış durumuna göre ise ilk el konut satışları bir önceki yıla kıyasla %22,8 azalarak 34.089, ikinci el konut satışları %22,5 artışla 75.571 adet olarak gerçekleşti.

TCMB tarafından her hafta perşembe günü açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 3-10 Nisan haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 182,5 milyon dolar hisse senedi ve 328,2 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı gerçekleştirdi. Bahsi geçen haftada Fed, ABD ekonomisini Covid-19 salgını ile mücadelede güçlü tutmak için 2,3 trilyon dolara kadar kredi sağlayacak ilave eylem kararı almasıyla birlikte küresel piyasalarda iyimser bir hava hakim oldu. BİST100 Endeksi 3-10 Nisan tarihleri arasında %7,73 değer kazanmış olup 2 yıllık gösterge tahvil faizi ise 21 baz puan arttı.

Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayımlanan verilere göre 10 Nisan ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 417 milyon dolar artarak 118.764 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 518 milyon dolar artarak 76.320 milyon dolara yükseldi. Böylece yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 935 milyon dolar artarak 195.084 milyon dolar olarak gerçekleşti. 3 Nisan kapanışında 6,6672 olan TCMB dolar alış kuru 10 Nisan tarihinde 6,7382 seviyesine yükseldi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı 20.082,6 milyon TL artarak 1.314,5 milyar TL olarak gerçekleşti.

TCMB tarafından hazırlan konut fiyat endeksi şubat ayında yıllık %13,94, aylık %2,30, reel olarak yıllık %1,40 artış göstererek 123,71 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde Birim Konut Fiyatları m2 başına 3.061 TL olarak hesaplandı. İstanbul, Ankara ve İzmir Türkiye ortalamasının üzerinde 5.137 TL, 2.293 TL ve 3.500 TL olarak gerçekleşmiştir.

ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 11 Nisan’da sona eren haftada beklentilerin altında, 5,24 milyon oldu. Böylelikle dört haftada işsiz kalan sayısı, 22 milyon 25 bine ulaşarak Amerika’nın toplam işgücünün %14’üne ulaştı. ABD'de konut başlangıçları martta %22,3 düşerek 1,22 milyon olarak gerçekleşti. Böylelikle veri, son 36 yılın en büyük düşüşünü kaydetti. İnşaat izinleri %6,8 düşüşle 1,35 milyon oldu.

Euro Bölgesi'nde sanayi üretimi, şubatta aylık %0,1, yıllık %1,9 geriledi. Almanya’da TÜFE martta yıllık %1,4 aylık %0,1 olarak gerçekleşti.

Bugün açıklanan veriye göre Çin ekonomisi 2020 yılının ilk çeyreğinde beklentilerin üzerinde, çeyreklik bazda %9,8 yıllık bazda da %6,8 daralma kaydetti. 40 yılı aşkın süredir art arda büyüme kaydeden Çin ekonomisi virüs nedeniyle daralma yaşadı.

Merkez Bankası piyasa derinliğinin korunması, para politikası aktarım mekanizmasının güçlendirilmesi ve Piyasa Yapıcılığı sisteminin desteklenmesi amacıyla ilave önlemler açıkladı. Açık Piyasa İşlemleri portföyü nominal büyüklüğünün TCMB analitik bilanço aktif toplamına oranı azami %5'ten %10'a yükseltildi.

Euro Bölgesi'nde yıllık enflasyon mart ayında %0,7'ye geriledi.

Haftanın son işlem gününe %2’nin üzerinde pozitif başlayan ve seans boyunca alıcılı seyrini koruyan BİST100 Endeksi %2,01 primle 98.180 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda %1’i aşan değer kazançları görülüyor. Türkiye’nin gösterge tahvil faizi %12,22, 10 yıllık tahvil faizi %14,13’den ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,60 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 99,76 seviyesine gevşerken Euro/Dolar paritesi 1,08’li seviyelerde bulunuyor. Altının onsu 1.688,6 dolardan, gramı ise 376,1 liradan alıcı buluyor.

Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…

6,75x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,6x olan 5 yıllık ortalamasına göre %29,9 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini gördü. Mevcut çarpanda iskonto olmasına rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.

2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75 ve 19 Şubat’taki toplantısında ise 50 baz puanlık indirime gitti. TCMB, korona virüs salgını nedeniyle 17 Mart’ta, planlı toplantısından 2 gün önce, olağanüstü toplanarak 100 baz puan indirimle haftalık repo faizini %9,75’e çekti.

Mart ayında %0,57 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Nisan ayında %0,93, 2020 yılı sonunda %9,76 ve 12 ay sonrasında %9,70 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 6,93, 12 ay sonrasında ise 7,11 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 6,1 milyar dolar, 2021 yılında ise 15,3 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla -%0,6 ve %4,6 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %9,33’e, 3 ay sonrasında %8,93’e, 6 ay sonrasında %8,79’a ve 12 ay sonrasında ise %8,76’ya gerilemesi beklenmektedir. Hali hazırda %13,08 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %11,67 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.