Deri tümörlerine dikkat
Vücudumuzun en büyük organı deridir. Deri çok komplex bir yapıya sahiptir. Bu komplex yapıca çok çeşitli hücreler ve dokular yer almaktadır. Tümör dediğimiz şey bu hücre veya dokulardan kaynaklanan kitlelerdir. Yani ‘tümör=kitle’dir. Deri tümörleri=kitleleri, iyi huylu ya da kötü huylu olabilir.
KÖTÜ HUYLU DERİ TÜMÖRLERİ
Deri kanserinin esas nedeni güneşten gelen ultraviole ışınlarıdır. Mor ötesi ışın veren elektrik lambaları ve bronzlaştırıcı suni ışık kaynakları da deri kanserlerine neden olabilir. Ultraviole ışınlarına karşı dünyayı koruyan ozon tabakasının incelmesinin de deri kanserlerinde ciddi bir artışa neden olduğu bilinen bir gerçektir.
En çok risk altında olanlar:
- Açık tenliler,
- Derilerinde kolayca çillenme olanlar,
- Çok fazla sayıda beni (nevüs) olanlar ve bunların değişik şekil ve boyutta olması,
- Ailesinde deri kanseri bulunanlar,
- Açık havada fazla zaman geçirenler,
- Ekvatora yakın bölgelerde, yüksek rakımlı veya yıl boyunca yoğun güneş ışığına maruz kalanlar,
- Herhangi bir sebeple radyoaktif ışın tedavisi (radyoterapi) uygulamaları,
- Uzun yıllar iyileşmeden kalan açık yaralar,
- Katran, zift, arsenik vs. gibi kimyasal karsinojen maddelere kronik şekilde maruz kalma,
- Kronik mikro travmalara maruz kalma gibi nedenlerle de deri kanserleri gelişebilir.
Kötü huylu deri tümörleri 3 başlık altında incelenebilir. Epidermisteki bazal hücrelerden kaynaklanan Bazal Hücreli Kanser (BCC), Skuamöz (yassı) hücrelerden kaynaklanan Skuamöz Hücreli Kanser (SCC), Melanositlerden (melanin üreten hücreler) kaynaklanan Malign Melanoma (MM)
BCC
BCC; en sık rastlanan deri kanseridir. Yavaş seyreder, vücutta yayılım göstermez, nadiren hayatı tehdit eder. Bölgesel olarak harabiyet oluşturur.
SCC
SCC; sık rastlanan diğer bir deri kanseri tipidir. Dudaklar, yüz ve kulaklarda sık rastlanır. Lenf bezlerine bazen de iç organlara yayılabilir. SCC eğer tedavi edilmezse hayatı tehdit eder duruma gelir.
MM
MM; daha az rastlanır. Özellikle güneşli bölgelerde yaşayanlarda sıklığı giderek artmaktadır. Deri kanserlerinin en tehlikeli tipidir. Ancak erken teşhis edilirse tam olarak tedavi edilebilme şansı vardır. Teşhis ve tedavide gecikme genellikle ölümcül olmaktadır.
Bazal ve Skuamöz Hücreli Kanserler çeşitli görünüşlerde olabilirler. Genel olarak:
- Beyaz ve pembe renkli küçük bir kitle şeklinde,
- Yüzeyi düzgün, parlak veya çukur şeklinde,
- Kuru, pullu, kırmızı bir nokta şeklinde,
- Kabuklu, kırmızı, yumru şeklinde,
- Kabuklu yan yana küçük kitleler şeklinde,
- Üzerinde kılcal damarlar olan,
- Bir yara izine benzeyen beyaz bir yama şeklinde olabilirler.
- 2-4 haftada iyileşmeyen, kanama ve ağrı yapabilen bu türdeki lezyonların kanser olabileceklerini düşünmek gerekir.
Malign Melanoma ise genellikle bir benden veya normal olan bir deriden başlayabilir. Herhangi bir bende ortaya çıkan aşağıdaki değişiklikler kanserleşme açısından uyarı kriterleri olarak kabul edilmelidir.
- Asimetti
- Kenar düzensizliği
- Değişik renk tonlarında olma
- Üzerinde kabuklanma
- Kanama
- Kaşıntı
- Çevresinde kızarıklık
- Kıllanma artışı
- Boyutunda >6 mm’den daha fazla veya anormal bir artış olması.
Bu değişikliklerden biri veya birkaçı gözlenen benler cerrahi olarak çıkarılarak Malign Melanoma açısından histopatolojik incelemeye tabi tutulmalıdır. Eğer tüm bu değişkenler size karmaşık geliyorsa şunu hatırlamak çok önemlidir. Derinizi tanıyınız ve tepeden – tırnağa düzenli olarak muayene ediniz. Sizi şüphelendiren birşeylere rastlarsanız hemen bir Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi uzmanına başvurunuz! Plastik Cerrahlar tümörü fonksiyonel yapıyı bozmadan ve en estetik görüntüyü sağlayacak şekilde cerrahi olarak çıkartırlar. Çıkarılan dokunun histopatolojik incelemesi ile tam olarak çıkarılıp çıkarılamadığı, zeminde kalıntı kalıp kalmadığı anlaşılabilir.
Tedavisi Nasıldır?
Tedavi kanserin tipine, büyüme evresine, yerleşim yerine göre değişmektedir. Eğer kanser küçük ise işlem ayaktan, lokal anestezi altında kolayca yapılabilir. Bu küçük ve az tehlikeli tiplerde kazıma (küretaj) veya elektrik akımı ile kanser hücrelerini yok etme (dessikasyon) işlemleri de yapılabilir. Ancak bu metodların tedavi açısından güvenilirliği az, iz bırakma ve deformasyon yapma ihtimalleri fazladır. Kanser büyükse, lenf bezlerine veya vücudun başka bir bölgesine yayılmışsa büyük cerrahi işlemlere ihtiyaç duyulabilir. Deri kanserlerinde muhtemel diğer tedavi seçenekleri kriyoterapi (kanser hücrelerinin dondurularak tahrip edilmesi), radyoterapi (ışın tedavisi), kemoterapi (antikanser ilaçların verilmesi)’dir.
Tedaviye başlamadan önce bu yöntemleri doktorunuzla beraber değerlendirmeli ve aşağıdaki sorulara cevaplar aramalısınız.
- Tümörün yok edilmesi açısından hangi tedavi yöntemi daha güvenlidir?
- Hangi seçenek size daha uygundur?
- Sizdeki kanser tipi için ne kadar etkilidir?
- Olası riskleri ve yan etkileri nelerdir?
- Beklediğiniz fonksiyonel ve kozmetik sonuçlar ne kadar elde edilebilir?
- Çıkan cevaplar neticesinde ortaya çıkan ideal tedavi yöntemini zaman geçirmeden uygulamak gerekir. Geç kalınmış olgularda tam tedavinin sağlanması zorlaşır.
